برسی انواع لنز دوربین مداربسته کمک شایانی به شما در خرید دوربین مدار بسته خواهد کرد چرا که امروزه انواع مختلف دوربین مدار بسته را در مغازه‌ها و مجتمع‌های تجاری مختلف می‌بینیم. علاوه بر آن بسیاری از والدین شاغل می‌توانند با نصب دوربین مدار بسته در منزل خود، از عملکرد کودک یا پرستار کودک آگاه باشند. کیفیت تصویر در انواع متنوع دوربین متفاوت بوده و این تفاوت به کیفیت و نوع لنز به کار رفته در آنها بستگی دارد. در این مطلب قصد داریم که به معرفی انواع لنز دوربین مدار بسته و ویژگی‌های آنها بپردازیم.
مکانیسم عملکرد دوربین مدار بسته
پیش از آن که به معرفی انواع لنز دوربین مدار بسته بپردازیم نیاز است تا با اجزای مختلف دوربین و نحوه عملکرد آن آشنا گردیم. دوربین مدار بسته که در لاتین به آن closet circuit television یا cctv گفته می‌شود به دوربین‌هایی می‌گویند که در جای خود ثابت بوده و از فضای اطراف خود تصاویری را دریافت می‌نمایند.
در سال 1970 اولین دوربین مدار بسته در اماکن عمومی آمریکا رونمایی شد و رفته رفته این وسیله پیشرفت کرده و این نوع از دوربین‌ها در فضاهای مختلف شهر توسط پلیس کارگزاری شد. استفاده از آن در کشورهای مختلف دنیا نیز از سال 1990 تا 2000 در محیط‌های مختلف به کار گرفته شد و علاوه بر کاربردهای پلیسی، سایر ارگان‌ها نیز به استفاده از این نوع دوربین مجهز گشتند.
دوربین‌های مدار بسته از اجزای مختلفی تشکیل شده اند که عملکرد این اجزا در کنار هم منجر به ارائه تصویری واضح از محیط اطراف می‌گردد. از جمله این اجزا می‌توان به لنز دوربین، ICR، سنسور، IR cut، پردازنده، مدار تغذیه، برد، کابل، IR مادون قرمز و DVR اشاره کرد. عناصر اصلی این دوربین‌ها لنز، مانیتور، دوربین و دستگاه ضبط کننده می‌باشد و دوربین از یک دستگاه زوم کننده برخوردار می‌باشد و تصاویری که از محیط گرفته می‌شود به مانیتور فرستاده شده و پس از آن در دستگاه ضبط کننده یا DVR ضبط می‌گردد.
به این صورت می‌توان تصاویر را هم به صورت آنلاین مشاهده نمود و هم این که با استفاده از دستگاه DVR امکان ضبط تصاویر و مشاهده آنها در زمانی دیگر نیز امکان پذیر خواهد بود.
می‌توان چندین دوربین را به صورت همزمان به کار برد و تصاویر گرفته شده توسط آنها بر روی یک مانیتور نمایش داد. بر اساس نوع لنزی که بر روی دوربین نصب می‌باشد توانایی دوربین در بزرگنمایی و بیرون زدن متفاوت می‌باشد
لنز چیست؟
فاصله کانونی یکی از مواردی است که در کیفیت و قدرت لنز نقش بسزایی دارد و به فاصله میان سنسور تا مرکز اپتیکی لنز گفته می‌شود و هر چه میزان این فاصله کمتر باشد موجب بازتر شدن زاویه دید شده و در اصطلاح لنز وایدتر می‌گردد. با بیشتر شدن میزان این فاصله که بر حسب میلی متر می‌باشد زاویه دید کاهش می‌یابد.
لنزها دارای فاصله‌های کانونی متفاوتی می‌باشند و برخی از آنها دارای فاصله کانونی ثابت و برخی دیگر دارای فاصله کانونی متغیر می‌باشند. تفاوت این نوع لنزها در این است که لنزهای انعطاف پذیر و متغیر برای کادربندی محیط بسیار مناسب تر بوده در حالی که کیفیت لنزهای با فاصله کانونی ثابت بیشتر می‌باشد.
عملکرد و مکانیسم لنز دوربین مدار بسته به چه صورت است
تشکیل تصویر را می‌توان وظیفه اصلی لنز در دوربین مدار بسته دانست. عدسی‌های به کار رفته در لنز دوربین‌ها باعث رساندن پرتوهای نور گشته و به بازسازی تصویر به صورتی که به تصویر واقعی شبیه باشد کمک می‌نمایند. در واقع هدف استفاده از لنز این است که ناهنجاری‌های تصویری به حداقل ممکن رسیده و تصویری واضح و با کیفیت نمایش داده شود. لنزهایی که از شرایط نامناسب تابشی برخوردار می‌باشند در آنها ممکن است با کاهش روشنایی مواجه شده و اعوجاج و عدم وضوح تصویر را مشاهده کنیم.
به طور کلی یک لنز از قسمت‌های مختلفی شامل اجزای نوری، دیافراگم و سیستم اتصال دهنده لنز به دوربین تشکیل شده است که هر یک از این قسمت‌ها موظف به انجام کاری در لنز و دوربین می‌باشند. اجزای نوری لنز خود از بخش‌های مختلفی تشکیل شده و یک قطعه موظف است تا تصاویر را کوچک یا بزرگ نماد، قطعه دیگر به منظور شفافیت یا تار بودن تصویر و فوکوس آن به کار می‌رود و قطعه دیگری به منظور تصحیح نور قرار گرفته شده است.
عملکرد دیافراگم به این صورت است که چندین صفحه فلزی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و با استفاده از حلقه دیافراگم روزنه ای که در میانشان وجود دارد را کوچک و بزرگ می‌نمایند. در زمانی که روشنایی زیاد باشد این صفحات در یکدیگر فرو رفته و موجب می‌شوند تا نور زیادی وارد لنز نگردد و با کاهش نور این صفحات بازتر شده و به نور اجازه عبور را می‌دهند.
گیره یا نگهدارنده لنز نیز به منظور اتصال لنز به دوربین استفاده می‌شود و در انواع مختلفی مانند C و CS و #M وجود دارند.
اعداد قرار گرفته بر روی لنز
اگر لنزها را مشاهده کرده باشید متوجه اعداد مختلفی که بر روی آنها حک شده است شده اید. این اعداد برای تشخیص کیفیت بر روی لنز نوشته شده اند و هر یک دارای مفهومی می‌باشند. به عنوان مثال حرف f نشان دهنده فاصله کانونی لنز بوده و هر چه این میزان کمتر باشد باعث می‌شود تا دهانه صفحات دیافراگم بزرگتر شده و نور بیشتری وارد گردد.
این میزان نور بیشتر به کنترل بیشتر عمق میدان می‌گردد. بعد از حرف f دو عدد که به وسیله یک خط تیره از هم جدا شده اند بر روی لنز نوشته شده است. این اعداد به معنای لنز از نوع زوم با فاصله کانونی مشخص شده می‌باشند و با بیشتر شدن فاصله این اعداد لنز دارای محدوده زوم بیشتری می‌باشد. با تقسیم کردن اسن دو عدد بر یکدیگر زوم اپتیکال دوربین به دست می‌آید.
معرفی انواع لنز دوربین مدار بسته
یکی از دغدغه‌های مهمی که در هنگام انتخاب دوربین مدار بسته وجود دارد نوع لنز به کار رفته در آن می‌باشد. این اهمیت به ویژه در دوربین‌های صنعتی بیشتر بوده و نیاز است تا توجه زیادی به این موضوع گردد. لنزها دارای اندازه‌های مختفی می‌باشند و در بازار در انواع 4.3، 6، 8، 12 و یا 16 میلی متری موجود می‌باشند. با بیشتر شدن این اندازه زوم تصویر ضبط شده بیشتر شده اما دامنه دید کمتر خواهد شد. برعکس در دوربین‌های با اندازه کوچک زاویه دید بیشتر بوده اما زوم کمتری را شاهد خواهیم بود.
لنزها را بر اساس فاصله کانونی که دارند در طبقات مختلفی دسته بندی می‌شودند که عبارت‌اند از:
- لنز ثابت
- لنز تنظیم دستی
- لنز موتور دار یا تنظیم خودکار
- لنز نرمال
- لنز واید
- لنز زوم
- لنز چشم ماهی
لنز ثابت
لنزهای ثابت یا fixed دارای فاصله کانونی ثابتی بوده و در کاربری‌های معمولی از این نوع لنزها استفاده می‌شود. قیمت لنزهای ثابت نسبت به سایر لنزها ارزان تر می‌باشد و پس از این که دوربین نصب شد زاویه دیدی که دوربین نمایش می‌دهد ثابت بوده و قابلیت تغییر را ندارد.
لنز تنظیم دستی
به این نوع از لنزها لنز Vari-focal نیز گفته می‌شود و می‌توان پس از نصب، این دوربین‌ها را در بازه مشخصی تغییر داد و فاصله کانونی آنها را تنظیم نمود.
لنز موتور دار یا تنظیم خودکار
در این نوع از دوربین‌ها امکان تغییر دادن فاصله کانونی لنز از راه دور وجود دارد و در اصطلاح گفته می‌شود که این نوع از لنزها زوم دار می‌باشند. موتوری در این نوع از لنزها تعبیه شده که باعث شده تا قیمت آن نسبت به سایر لنزها بیشتر بوده و برای فضاهایی که دارای محدودیت بیشتری می‌باشند به کار برده شود.
دسته بندی دیگری که برای لنز دوربین مدار بسته وجود دارد در دسه دسته لنز نرمال، لنز واید و لنز زوم می‌باشد که در ادامه به آنها پرداخته شده است.
لنز نرمال
لنزهایی که فاصله کانونی آنها به اندازه سنسور دوربین باشد لنز نرمال گفته می‌شوند و در این نوع از لنزها امکان بزرگنمایی تصویر وجود ندارد. تصاویری که توسط لنز نرمال ایجاد می‌شود کاملا طبیعی بوده و همان چیزی است که توسط چشم دیده می‌شود. فاصله کانونی در لنزهای نرمال برابر با 3.6 میلی متر می‌باشد و در دوربین‌های مدار بسته معمولی که 2 یا 3 مگاپیکسل می‌باشند از لنزهای 2.8 و یا 3.6 میلی متری استفاده می‌شود.
لنز واید
لنزهایی که فاصله کانونی آنها از قطر سنسور کمتر باشد لنز واید گفته می‌شود. این نوع از لنزها کاربرد بسیار زیادی را در اماکن مختلف دارند و معمولا نصابان دوربین مدار بسته این نوع از لنزها را برای فضاهای مختلف توصیه می‌نمایند. با استفاده از لنزهای واید می‌توان فضای بیشتری را تحت پوشش قرار داد و در ارتفاعات بیشتر از 3 متر این نوع از لنزها گزینه مناسبی می‌باشند.
محدوده ای که توسط این نوع از لنزها تصویربرداری می‌شود بسیار بیشتر از محدوده دید چشم انسان می‌باشد و می‌توان اجزای گسترده تری از تصویر را نمایش داد و پرسپکتیو ظاهری تصویر بسیار بیشتر می‌گردد. در این نوع از لنزها با کاهش فاصله کانونی لنز تصویر دارای اعوجاج بیشتری می‌گردد و در نتیجه بهتر است برای دریافت تصاویر با کیفیت بیشتر و جلوگیری از این اعوجاج محدوده تصویر را ساده انتخاب نمود. با نصب این دوربین‌ها در فضای بیرونی ساختمان خیابان‌ها و خطوط بلندتر دیده می‌شوند و برای تصویربرداری‌های نزدیک گزینه مناسبی نمی‌باشند.
لنز زوم
لنزهایی که دارای فاصله کانونی متغیری می‌باشند را اصطلاحا لنز زوم می‌گویند. عدسی‌هایی که در این نوع از لنزها به کار رفته اند قابلیت جا به جایی دارند و می‌توان بسته به نوع کارایی، این عدسی‌ها را جا به جا نمود. لنزهای زوم می‌توانند کار چندین لنز را به صورت همزمان انجام دهند و قابلیت‌های فراوانی دارند.
لنز چشم ماهی
لنزهای دیگری به نام لنز چشم ماهی وجود دارد که این لنزها دارای زاویه دید حداکثری می‌باشند و هر چه میزان انحنا محدب بودن در این نوع از لنزها بیشتر باشد امکان برخورداری از زاویه دید بیشتر خواهد بود. تصاویری که با استفاده از این نوع از لنزها به وجود می‌آید دوار بوده و از آنها برای مواردی که دارای پوشش خاص می‌باشند استفاده می‌گردد.
نتیجه گیری
برای این که بتوانیم لنز مناسبی را برای دوربین مدار بسته خود انتخاب نماییم نیاز است تا اندازه دوربین را داشته باشیم. اندازه دوربین‌ها معمولا بر اساس اینچ بیان شده و عددی کوچکتر از یک می‌باشد. فرمولی وجود دارد که با قرار دادن اندازه دوربین مدار بسته در آن می‌توان فاصله کانونی لنز مورد نظر را به دست آورد و سپس لنزی که دارای این فاصله کانونی باشد را خریداری نمود. این فرمول به صورت d x 4.8 / A = L بیان می‌شود و d در آن فاصله از تصویر و A مساحت تصویر می‌باشد. با قرار دادن این اعداد در فرمول نهایتا L که نشان دهنده فاصله کانونی می‌باشد به دست می‌آید.
